Nói xấu người khác trên mạng xã hội, có là vu khống?

Tóm tắt tình huống

Một người phát hiện đồng nghiệp cũ đã đăng tải thông tin bịa đặt về mình trên Facebook. Nội dung sai sự thật, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín, danh dự và có nguy cơ ảnh hưởng tới công việc hiện tại. Người này đã yêu cầu gỡ bài nhưng không được phản hồi. Câu hỏi đặt ra: Hành vi nói xấu như vậy có bị coi là “vu khống” theo quy định pháp luật không, và hình phạt ra sao?

Cơ sở pháp lý

Điều 34 Bộ luật Dân sự 2015: Mọi cá nhân đều có quyền được bảo vệ danh dự, nhân phẩm, uy tín.
Điều 155 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017): Quy định về tội Làm nhục người khác.
Điều 156 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017): Quy định về tội Vu khống.

Vu khống là hành vi bịa đặt hoặc loan truyền điều biết rõ là sai sự thật, nhằm xúc phạm nghiêm trọng danh dự, nhân phẩm của người khác hoặc gây thiệt hại đến quyền, lợi ích hợp pháp của họ.

Phân tích pháp luật

1. Khi nào bị coi là vu khống?

Đăng tải thông tin sai sự thật trên mạng xã hội có thể bị coi là vu khống nếu:
Người đăng biết rõ thông tin là sai sự thật nhưng vẫn cố tình lan truyền.
Hành vi đó gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến danh dự, nhân phẩm, uy tín hoặc gây thiệt hại cho nạn nhân.
Ví dụ: bịa đặt về hành vi phạm tội, đời tư cá nhân, hay tung tin sai sự thật làm mất uy tín trong môi trường làm việc.

2. Hình phạt có thể áp dụng

Theo Điều 156 BLHS, tội Vu khống có các khung hình phạt:
Phạt tiền từ 10 – 50 triệu đồng, hoặc cải tạo không giam giữ đến 2 năm, hoặc phạt tù từ 3 tháng đến 1 năm.
Nếu phạm tội có tình tiết tăng nặng (lợi dụng mạng xã hội, vu khống nhiều người, gây rối loạn xã hội, động cơ đê hèn…) thì mức phạt có thể từ 1 – 7 năm tù.
Ngoài ra, người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1 – 5 năm.

3. Trách nhiệm dân sự đi kèm

Song song với xử lý hình sự, nạn nhân có quyền yêu cầu:
Người vu khống gỡ bỏ thông tin sai sự thật, xin lỗi, cải chính công khai.
Bồi thường thiệt hại do danh dự, uy tín bị xâm phạm (theo Điều 592 BLDS).

Kết luận và khuyến nghị

Hành vi nói xấu, bịa đặt trên mạng xã hội nếu gây ảnh hưởng nghiêm trọng có thể bị xử lý về tội Vu khống theo Điều 156 BLHS.
Nạn nhân có quyền yêu cầu gỡ bỏ thông tin, yêu cầu bồi thường thiệt hại, đồng thời gửi đơn tố giác tội phạm đến cơ quan công an.
Trong trường hợp mức độ chưa đến mức truy cứu hình sự, người đăng tải vẫn có thể bị xử phạt hành chính theo Nghị định 15/2020/NĐ-CP (sửa đổi 2022) với mức phạt 10 – 20 triệu đồng cho hành vi tung tin sai sự thật trên mạng.
Lời khuyên: Khi bị xâm hại danh dự, uy tín trên mạng xã hội, bạn nên lưu giữ bằng chứng (ảnh chụp màn hình, link bài viết, tin nhắn), sau đó nhờ luật sư hỗ trợ để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình.