Hợp đồng dân sự có hiệu lực khi nào? Những điều kiện cần lưu ý để tránh tranh chấp

Hợp đồng dân sự là căn cứ pháp lý quan trọng để xác lập, thay đổi hoặc chấm dứt quyền và nghĩa vụ giữa các bên. Tuy nhiên, không phải hợp đồng nào được ký kết cũng có hiệu lực pháp luật. Việc thiếu hiểu biết có thể dẫn đến tranh chấp, thậm chí hợp đồng bị tuyên vô hiệu. Vậy điều kiện nào để một hợp đồng dân sự được xem là có hiệu lực?

1. Hợp đồng dân sự là gì?

Theo quy định tại Điều 385 Bộ luật Dân sự 2015, hợp đồng dân sự là sự thỏa thuận giữa các bên về việc xác lập, thay đổi hoặc chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự.
Các loại hợp đồng phổ biến: hợp đồng vay tài sản, hợp đồng mua bán, hợp đồng thuê nhà, hợp đồng dịch vụ…

2. Điều kiện để hợp đồng có hiệu lực pháp lý

Để một hợp đồng dân sự có hiệu lực, cần đảm bảo đồng thời các điều kiện sau (Điều 117 BLDS 2015):
✅ Chủ thể có năng lực hành vi dân sự phù hợp
Cá nhân từ đủ 18 tuổi trở lên, hoặc từ 6 đến dưới 18 tuổi có sự đồng ý của người đại diện.
Pháp nhân được thành lập hợp pháp, hoạt động đúng ngành nghề đăng ký.
✅ Các bên hoàn toàn tự nguyện
Không bị lừa dối, cưỡng ép, đe dọa hoặc nhầm lẫn.
Có sự đồng thuận rõ ràng về nội dung hợp đồng.
✅ Mục đích và nội dung hợp pháp
Không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội.
Ví dụ: hợp đồng mua bán ma túy, cho vay nặng lãi… sẽ bị vô hiệu.
✅ Hình thức hợp đồng đúng quy định
Một số loại hợp đồng bắt buộc phải lập thành văn bản, công chứng hoặc chứng thực (ví dụ: hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất, tặng cho bất động sản…).

3. Các trường hợp hợp đồng vô hiệu thường gặp

Một bên chưa đủ năng lực hành vi dân sự khi ký hợp đồng.
Hợp đồng có điều khoản trái pháp luật (cho vay vượt lãi suất tối đa).
Hợp đồng bị giả tạo nhằm che giấu giao dịch khác.
Hợp đồng không tuân thủ hình thức bắt buộc (thiếu công chứng).

4. Cách phòng tránh rủi ro pháp lý

Kiểm tra tư cách pháp lý của bên ký hợp đồng (căn cước, giấy phép…).
Ghi rõ quyền và nghĩa vụ, điều kiện thanh toán, xử lý vi phạm.
Tìm hiểu kỹ quy định pháp luật liên quan đến loại hợp đồng cụ thể.
Nên có tư vấn pháp lý từ luật sư hoặc chuyên gia trước khi ký kết.

Kết luận

Một hợp đồng dân sự chỉ thực sự có giá trị pháp lý khi đáp ứng đầy đủ 4 điều kiện cơ bản về chủ thể, ý chí tự nguyện, nội dung và hình thức. Việc nắm rõ quy định giúp bạn phòng tránh rủi ro, bảo vệ quyền lợi và xử lý tranh chấp nếu phát sinh.

Cần kiểm tra tính pháp lý của hợp đồng?
📞 Hotline: 0943.612.538
📧 Email: khaitanghong@gmail.com