Có phải người cha không được quyền nuôi con một tuổi khi ly hôn?

📝 Tóm tắt tình huống

Anh trai của bạn đang làm thủ tục ly hôn. Hai vợ chồng có con nhỏ hơn một tuổi. Người vợ đã nghỉ việc từ khi sinh, thường xuyên gửi con cho người giúp việc hoặc ông bà để đi chơi, trong khi người chồng có công việc ổn định, thu nhập tốt và có nguyện vọng trực tiếp nuôi con. Tuy nhiên, nhiều người khuyên rằng “con dưới ba tuổi thì đương nhiên phải giao cho mẹ nuôi”. Anh trai bạn muốn biết liệu điều này có đúng không và phải làm gì để được giành quyền nuôi con.

1. Quy định pháp luật về việc nuôi con dưới 36 tháng tuổi

Theo khoản 3 Điều 81 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014:
“Con dưới 36 tháng tuổi được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con, hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con.”
👉 Như vậy, pháp luật ưu tiên người mẹ nuôi con dưới 3 tuổi, nhưng không phải tuyệt đối. Người cha vẫn có quyền yêu cầu Tòa án giao con cho mình, nếu chứng minh người mẹ không đủ điều kiện nuôi dưỡng, chăm sóc con về cả vật chất lẫn tinh thần.

2. Khi nào người cha có thể được giao quyền nuôi con nhỏ?

Tòa án sẽ xem xét toàn diện các yếu tố, không chỉ dựa vào độ tuổi của con mà còn căn cứ vào:
Điều kiện kinh tế: thu nhập ổn định, khả năng lo chi phí sinh hoạt, học tập, y tế cho con.
Điều kiện tinh thần: thời gian chăm sóc con, môi trường sống, nhân cách, đạo đức của cha mẹ.
Hành vi, lối sống của người mẹ: nếu người mẹ thường xuyên bỏ bê con, giao con cho người khác chăm, có lối sống thiếu trách nhiệm hoặc môi trường sống không an toàn cho trẻ.
Ví dụ: Trong Án lệ số 54/2022/AL được Tòa án nhân dân tối cao công bố, người cha được quyền nuôi con 4 tháng tuổi vì người mẹ bỏ con, không chăm sóc, rời khỏi nơi cư trú.

Tương tự, các bản án như:

Bản án số 15/2018/HNGĐ-PT của TAND tỉnh Cà Mau,
Bản án số 09/2024/HNGĐ-PT của TAND tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu,
Bản án số 51/2018/HNGĐ-ST của TAND huyện Vĩnh Cửu (Đồng Nai),
đều tuyên giao con dưới 36 tháng cho người cha vì chứng minh được người mẹ không đủ điều kiện nuôi dưỡng.

3. Cách để người cha chứng minh đủ điều kiện nuôi con

Để Tòa án xem xét giao con cho người cha, cần chuẩn bị hồ sơ và bằng chứng cụ thể gồm:
Giấy tờ chứng minh thu nhập ổn định (hợp đồng lao động, sao kê lương, xác nhận công việc).
Hình ảnh, video, nhân chứng cho thấy môi trường sống của cha an toàn, phù hợp cho trẻ nhỏ.
Bằng chứng về việc người mẹ thiếu trách nhiệm: thường xuyên bỏ con, giao con cho người giúp việc, đi chơi dài ngày.
Giấy xác nhận của hàng xóm, cơ quan, hoặc người giúp việc nếu có, để củng cố lập luận.
Tòa án sẽ xem xét “quyền lợi tốt nhất cho trẻ nhỏ” — nghĩa là ai mang lại sự chăm sóc, ổn định và phát triển toàn diện cho con, người đó sẽ được ưu tiên.

4. Kết luận

✔ Không đúng khi nói rằng “người cha không thể nuôi con một tuổi”.
✔ Luật chỉ ưu tiên mẹ, nhưng vẫn cho phép cha nuôi nếu chứng minh được mẹ không đủ điều kiện.
✔ Khi ly hôn, Tòa án sẽ căn cứ vào lợi ích tốt nhất của trẻ chứ không chỉ dựa vào giới tính của cha hoặc mẹ.
✔ Người cha nên chuẩn bị kỹ hồ sơ, bằng chứng và phương án chăm sóc cụ thể để bảo vệ quyền nuôi con hợp pháp.