Cần sớm xây dựng Luật Phát triển công nghiệp hỗ trợ
02/11/2025🔎 Tóm tắt tình huống
Tại phiên thảo luận kinh tế – xã hội Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, nhiều đại biểu đề nghị Chính phủ sớm xây dựng Luật Phát triển công nghiệp hỗ trợ nhằm tạo khung pháp lý thống nhất, thúc đẩy nội địa hóa, nâng cao năng lực sản xuất và tự chủ của nền kinh tế. Các ý kiến cho rằng cơ chế hiện nay phân tán ở nhiều văn bản, thiếu đồng bộ, chưa đủ mạnh để giúp doanh nghiệp Việt Nam tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu.
Công nghiệp hỗ trợ – “xương sống” của nền kinh tế
Phát biểu tại hội trường, ĐBQH Nguyễn Duy Minh (Đà Nẵng) nhấn mạnh công nghiệp hỗ trợ là nền tảng để phát triển công nghiệp chế biến, chế tạo – lĩnh vực giữ vai trò quyết định trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Trong bối cảnh Việt Nam đã tham gia nhiều hiệp định thương mại tự do thế hệ mới (FTA), yêu cầu về tỷ lệ nội địa hóa và xuất xứ hàng hóa ngày càng khắt khe. Nếu doanh nghiệp trong nước vẫn phụ thuộc phần lớn vào linh kiện nhập khẩu, nhiều sản phẩm sẽ không thể đạt chuẩn để được hưởng ưu đãi thuế, thậm chí đối mặt rủi ro phòng vệ thương mại từ các thị trường xuất khẩu lớn.
Theo đại biểu Minh, đây là “thời điểm vàng” để Việt Nam thúc đẩy công nghiệp hỗ trợ, dựa trên định hướng của Đảng tại Nghị quyết 68, xác định kinh tế tư nhân là một trong những động lực quan trọng nhất của nền kinh tế.
Chính sách hiện hành còn phân tán, thiếu đồng bộ
Mặc dù Chính phủ đã ban hành Nghị định 205/2023 sửa đổi, bổ sung Nghị định 111/2015 về phát triển công nghiệp hỗ trợ – đặt mục tiêu đến năm 2035:
Tỷ lệ nội địa hóa đạt 50-60%
Ít nhất 3.000 doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ đủ khả năng cung ứng cho FDI
Công nghiệp hỗ trợ đóng góp 10% giá trị sản xuất chế biến, chế tạo
Tuy nhiên, theo đại biểu Minh, các chính sách hỗ trợ vẫn phân tán tại nhiều luật và nghị định, dẫn đến thiếu tính thống nhất, khó triển khai và chưa đủ mạnh để tạo đột phá.
Do đó, cần sớm xây dựng Luật Phát triển công nghiệp hỗ trợ để hình thành khung pháp lý ổn định, lâu dài, phù hợp định hướng phát triển công nghiệp tự chủ và sáng tạo.
Kiến nghị thành lập Quỹ Công nghiệp hỗ trợ
Đại biểu đề xuất thành lập Quỹ Công nghiệp hỗ trợ quốc gia ngay từ năm 2026, cung cấp vốn ưu đãi cho doanh nghiệp sản xuất:
Linh kiện
Vật liệu
Các sản phẩm công nghệ chính xác
Đồng thời, rút gọn thủ tục, tạo điều kiện cho doanh nghiệp vừa và nhỏ – nhóm chiếm đa số trong hệ sinh thái công nghiệp Việt Nam – tiếp cận nguồn lực.
Thu hút FDI có chọn lọc và gắn cam kết nội địa hóa
Bên cạnh hỗ trợ doanh nghiệp trong nước, đại biểu cũng đề nghị:
Thu hút FDI kèm điều kiện chuyển giao công nghệ
Yêu cầu đạt tối thiểu 30% nội địa hóa sau 5 năm
Doanh nghiệp đáp ứng được ưu đãi thuế thu nhập, mở rộng đất, hạ tầng…
Điều này giúp hình thành liên kết chặt chẽ giữa doanh nghiệp FDI – tư nhân – Nhà nước, tạo hệ sinh thái công nghiệp bền vững.
Xây dựng mô hình liên kết “đa nhà” – không để doanh nghiệp tự bơi
ĐBQH Lã Thanh Tân (Hải Phòng) cho rằng để nâng tỷ lệ nội địa hóa, cần cơ chế liên kết giữa:
Doanh nghiệp Nhà nước
Doanh nghiệp FDI
Doanh nghiệp tư nhân trong nước
Đại biểu nhấn mạnh mô hình “đa nhà” giúp doanh nghiệp Việt Nam “không bơi một mình mà bơi theo đàn”, tạo sức mạnh chuỗi cung ứng trong nước, hạn chế phụ thuộc nhập khẩu và thúc đẩy đổi mới sáng tạo.
Kết luận
Phát triển công nghiệp hỗ trợ không chỉ là nhiệm vụ kinh tế mà còn là yêu cầu chiến lược bảo đảm tự chủ sản xuất, an ninh kinh tế và năng lực cạnh tranh quốc gia. Một đạo luật riêng sẽ là nền tảng pháp lý để thúc đẩy doanh nghiệp Việt Nam bước vào “sân chơi lớn”, tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu.
