Không được công ty cho giữ hợp đồng lao động, người lao động có rủi ro gì?

Tóm tắt tình huống

Người lao động sau thời gian thử việc 2 tháng được công ty ký hợp đồng lao động xác định thời hạn 2 năm. Hợp đồng được lập thành 2 bản, người lao động đã ký đầy đủ và nộp lại cho Phòng Hành chính – Nhân sự để công ty ký.

Tuy nhiên, cả hai bản hợp đồng đều do công ty giữ, người lao động không được nhận và lưu giữ bất kỳ bản chính nào. Dù vậy, công ty vẫn thực hiện đăng ký và đóng bảo hiểm xã hội đầy đủ, thể hiện trên ứng dụng VssID.

Từ đó phát sinh băn khoăn: việc không giữ hợp đồng lao động có rủi ro pháp lý gì không, và người lao động có nên yêu cầu công ty trả lại một bản hợp đồng hay không?

1. Pháp luật quy định thế nào về việc lưu giữ hợp đồng lao động?

Theo quy định của Bộ luật Lao động, hợp đồng lao động phải được giao kết bằng văn bản và được lập thành ít nhất 02 bản, trong đó:

Người lao động giữ 01 bản;

Người sử dụng lao động giữ 01 bản.

Quy định này mang tính bắt buộc, không phụ thuộc vào việc hai bên có tin tưởng nhau hay không, cũng không phụ thuộc vào việc công ty có đóng bảo hiểm xã hội đầy đủ hay không.

Như vậy, việc công ty giữ cả hai bản hợp đồng lao động là không đúng quy định pháp luật, dù hợp đồng đã được ký kết hợp lệ và quan hệ lao động đang thực tế tồn tại.

2. Không giữ hợp đồng lao động, người lao động gặp rủi ro gì?

Trong thực tế, việc không giữ bản hợp đồng lao động có thể dẫn đến nhiều rủi ro pháp lý cho người lao động, đặc biệt khi phát sinh tranh chấp. Cụ thể:

Thứ nhất, khó chứng minh nội dung thỏa thuận ban đầu.
Hợp đồng lao động là căn cứ pháp lý quan trọng nhất để xác định:

Mức lương, phụ cấp;

Thời hạn hợp đồng;

Chức danh, vị trí công việc;

Điều kiện làm việc, thời giờ làm việc – nghỉ ngơi;

Điều khoản chấm dứt hợp đồng, bồi thường, trách nhiệm vi phạm…

Nếu không có hợp đồng trong tay, người lao động rất khó chứng minh các điều khoản đã thỏa thuận, nhất là khi công ty phủ nhận hoặc xuất trình bản hợp đồng khác với nội dung đã trao đổi.

Thứ hai, bất lợi khi xảy ra tranh chấp lao động.
Khi xảy ra tranh chấp về tiền lương, đơn phương chấm dứt hợp đồng, kỷ luật lao động, bồi thường thiệt hại…, hợp đồng lao động là chứng cứ cốt lõi. Việc không giữ hợp đồng khiến người lao động rơi vào thế bị động, phụ thuộc hoàn toàn vào tài liệu do công ty cung cấp.

Thứ ba, khó bảo vệ quyền lợi khi thay đổi nhân sự hoặc cơ cấu công ty.
Trong trường hợp doanh nghiệp thay đổi nhân sự quản lý, sáp nhập, giải thể hoặc chuyển giao hồ sơ, người lao động không có hợp đồng để đối chiếu sẽ gặp nhiều khó khăn nếu phát sinh mâu thuẫn quyền lợi.

3. Việc công ty đóng bảo hiểm xã hội đầy đủ có đủ để yên tâm không?

Việc công ty đăng ký và đóng bảo hiểm xã hội đầy đủ cho người lao động là một yếu tố tích cực, cho thấy quan hệ lao động đang được thực hiện trên thực tế.

Tuy nhiên, cần lưu ý:

Bảo hiểm xã hội không thay thế hợp đồng lao động;

Bảo hiểm chỉ phản ánh một phần thông tin (mức lương làm căn cứ đóng, thời gian tham gia);

Nhiều quyền lợi khác (thưởng, phụ cấp, điều kiện làm việc, trách nhiệm bồi thường…) chỉ được ghi nhận trong hợp đồng lao động.

Do đó, việc có BHXH không loại trừ rủi ro pháp lý nếu người lao động không giữ hợp đồng.

4. Người lao động nên làm gì trong trường hợp này?

Người lao động hoàn toàn có quyền và nên yêu cầu công ty trả lại một bản hợp đồng lao động bản chính để lưu giữ.

Cách xử lý phù hợp:

Trao đổi trực tiếp với Phòng Hành chính – Nhân sự, viện dẫn quy định pháp luật về việc mỗi bên giữ một bản hợp đồng.

Nếu công ty không trả:

Yêu cầu trả lời bằng văn bản, nêu rõ lý do không giao hợp đồng;

Liên hệ Công đoàn cơ sở (nếu có) để được hỗ trợ;

Trường hợp cần thiết, phản ánh đến cơ quan quản lý lao động cấp địa phương để bảo vệ quyền lợi.

Kết luận

Pháp luật bắt buộc người lao động được giữ một bản hợp đồng lao động;

Việc công ty giữ cả hai bản là không đúng quy định;

Không giữ hợp đồng tiềm ẩn nhiều rủi ro khi phát sinh tranh chấp;

Người lao động nên chủ động yêu cầu công ty giao lại một bản hợp đồng bản chính để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình.