Mẹ không việc làm, có giành được quyền nuôi con nhỏ?

Tóm tắt tình huống

Người mẹ và bạn trai chung sống như vợ chồng nhưng không đăng ký kết hôn và có con chung 8 tháng tuổi. Hiện hai người chia tay và đều muốn giành quyền nuôi con. Người mẹ không có việc làm, chưa có thu nhập ổn định, phải dựa vào gia đình ngoại để chăm con. Người cha có nghề nghiệp và thu nhập tốt hơn. Người mẹ lo ngại việc không có kinh tế sẽ khiến mình mất quyền nuôi con, dù con dưới 36 tháng thường được ưu tiên giao cho mẹ.

1. Quyền nuôi con khi cha mẹ không đăng ký kết hôn

Theo Điều 15 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, dù không đăng ký kết hôn, quyền và nghĩa vụ của cha mẹ với con vẫn được giải quyết như trường hợp ly hôn hợp pháp.

Tức là:
✅ Con có quyền được chăm sóc, nuôi dưỡng từ cả cha và mẹ.
✅ Hai bên đều có quyền yêu cầu Tòa án giải quyết quyền nuôi con khi tranh chấp.

2. Nguyên tắc giao con dưới 36 tháng tuổi

Khoản 3 Điều 81 Luật HNGĐ 2014 quy định:

Con dưới 36 tháng tuổi giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng và giáo dục con.

Như vậy, mẹ được ưu tiên khi con còn nhỏ, nhưng không phải tuyệt đối.

Nếu Tòa án nhận thấy người mẹ không có khả năng chăm sóc con, quyền nuôi con có thể giao cho cha hoặc người phù hợp hơn để đảm bảo lợi ích của trẻ.

3. Không có việc làm có phải mất quyền nuôi con?

Việc chưa có thu nhập ổn định không đồng nghĩa với việc chắc chắn mất quyền nuôi con.

Tòa án đánh giá điều kiện nuôi con dựa trên nhiều yếu tố, gồm:

Tiêu chí đánh giá	Nội dung xem xét
Điều kiện kinh tế	Thu nhập, khả năng chu cấp, hỗ trợ từ gia đình
Điều kiện chăm sóc trực tiếp	Thời gian chăm con, người hỗ trợ chăm sóc, môi trường sống
Yếu tố tinh thần	Tình cảm, mức độ gắn bó với con, lối sống, nhân cách
Môi trường sống	Ổn định, an toàn cho trẻ
Hồ sơ & chứng cứ	Giấy tờ chứng minh điều kiện nuôi con

Nếu người mẹ tuy không có thu nhập nhưng có ông bà ngoại hỗ trợ, nhà ở ổn định, trực tiếp chăm sóc con hàng ngày thì vẫn có cơ hội rất lớn được giao nuôi.

Ngược lại:
❌ Nếu mẹ bỏ bê con, không có khả năng chăm sóc trực tiếp
❌ Hoặc môi trường sống không an toàn

→ Có thể bị tòa giao con cho cha.

4. Người mẹ nên làm gì để tăng cơ hội giành quyền nuôi con?

Làm khai sinh cho con ngay (tranh chấp quyền nuôi cần giấy khai sinh)

Chứng minh bản thân trực tiếp chăm sóc con từ nhỏ

Xuất trình bằng chứng về:

Môi trường sống an toàn, ổn định

Gia đình ngoại hỗ trợ chăm sóc hàng ngày

Tình cảm gắn bó giữa mẹ và trẻ

Chuẩn bị kế hoạch nuôi con rõ ràng:

Chế độ chăm sóc

Lịch sinh hoạt, tiêm chủng, khám bệnh

Phương án tài chính (kể cả có người thân hỗ trợ)

Giữ thái độ hợp tác, không nói xấu bên kia (Tòa đánh giá nhân thân cha/mẹ)

Trong thực tế, nhiều trường hợp mẹ nội trợ, không thu nhập vẫn được nuôi con, nếu chứng minh điều kiện chăm sóc và môi trường tốt hơn.

✅ Kết luận

Trường hợp	Khả năng nuôi con
Mẹ không có việc làm nhưng trực tiếp chăm con, có gia đình hỗ trợ	Vẫn có cơ hội cao
Mẹ không có thu nhập và cũng không trực tiếp chăm con, môi trường sống không ổn định	Khả năng mất quyền nuôi

👉 Con dưới 36 tháng vẫn được ưu tiên giao cho mẹ, miễn là mẹ chứng minh được khả năng chăm sóc và môi trường sống phù hợp.

📌 Lời khuyên:
Hãy thu thập tài liệu chứng minh điều kiện nuôi con, đồng thời ưu tiên thương lượng để tránh căng thẳng và ảnh hưởng tâm lý trẻ.