Nợ thuế, xin “trả dần” như thế nào theo quy định pháp luật?

Tóm tắt tình huống

Một cá nhân mở quán cà phê nhỏ từ năm 2015 với số vốn chỉ khoảng 5 triệu đồng. Do thiếu hiểu biết pháp luật, trong nhiều năm không thực hiện kê khai và nộp thuế. Gần đây, khi cơ quan thuế kiểm tra, người này được thông báo số tiền thuế và tiền phạt cộng dồn lên đến gần 200 triệu đồng.

Người kinh doanh hoang mang vì quy mô quán nhỏ, thu nhập bấp bênh, không có khả năng nộp một lần số tiền lớn như vậy. Do đó đặt ra câu hỏi: Có được xin giảm tiền phạt không? Có được xin trả dần tiền thuế, tiền phạt hay không? Thủ tục thực hiện thế nào?

1. Không biết luật có được coi là lý do miễn phạt không?

Trước hết cần làm rõ một nguyên tắc quan trọng: pháp luật thuế không phân biệt vi phạm do cố ý hay vô ý. Việc “không biết phải kê khai, không biết phải nộp thuế” không phải căn cứ để miễn trách nhiệm.

Theo Luật Quản lý thuế 2019 và Nghị định 125/2020/NĐ-CP, khi ban hành quyết định xử phạt, cơ quan thuế đã xem xét các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ và thể hiện rõ trong quyết định xử phạt hành chính. Do đó, việc xử phạt là có cơ sở pháp lý.

Tuy nhiên, điều này không có nghĩa người nộp thuế không còn lối thoát.

2. Có được xin giảm hoặc miễn tiền phạt không?

Có. Pháp luật cho phép giảm hoặc miễn tiền phạt trong những trường hợp đặc biệt.

Theo Điều 77 Luật Xử lý vi phạm hành chính, cá nhân có thể được giảm một phần tiền phạt nếu:

Tiếp tục gặp khó khăn nghiêm trọng về kinh tế;

Khó khăn phát sinh do các nguyên nhân như: thiên tai, dịch bệnh, hỏa hoạn, tai nạn, bệnh hiểm nghèo…;

Có xác nhận của UBND cấp xã nơi cư trú hoặc cơ quan, tổ chức liên quan.

Trường hợp đã được giảm một phần nhưng vẫn không còn khả năng thi hành, cá nhân còn có thể được miễn phần tiền phạt còn lại, nếu đáp ứng đầy đủ điều kiện và có hồ sơ chứng minh.

👉 Lưu ý: việc miễn, giảm không tự động, mà phải làm đơn đề nghị, kèm tài liệu chứng minh hoàn cảnh.

3. Có được xin “trả dần” tiền thuế, tiền phạt không?

Câu trả lời là có, và đây là giải pháp thực tế nhất trong nhiều trường hợp.

Theo Điều 79 Luật Xử lý vi phạm hành chính, cá nhân được phép nộp tiền phạt nhiều lần (trả dần) nếu:

Số tiền phạt từ 15 triệu đồng trở lên (trường hợp 200 triệu đồng là đủ điều kiện);

Đang gặp khó khăn đặc biệt về kinh tế;

Có đơn đề nghị nộp tiền phạt nhiều lần, được UBND cấp xã xác nhận hoàn cảnh khó khăn.

4. Trả dần thì trả trong bao lâu, mấy lần?

Pháp luật quy định khá chặt chẽ:

Thời hạn trả dần: tối đa 6 tháng kể từ ngày quyết định xử phạt có hiệu lực;

Số lần nộp: tối đa 3 lần;

Lần nộp đầu tiên: tối thiểu 40% tổng số tiền phạt;

Việc cho trả dần không phải quyền đương nhiên, mà do người ra quyết định xử phạt xem xét, chấp thuận bằng văn bản.

5. Người đang nợ thuế nên làm gì ngay lúc này?

Để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình, người nộp thuế nên:

Đọc kỹ quyết định xử phạt để xác định rõ: tiền thuế gốc, tiền phạt, tiền chậm nộp;

Làm đơn xin nộp tiền phạt nhiều lần (trả dần);

Đồng thời, nếu hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, làm đơn xin giảm hoặc miễn tiền phạt;

Xin UBND cấp xã xác nhận hoàn cảnh kinh tế;

Nộp hồ sơ trực tiếp tại cơ quan thuế đã ra quyết định xử phạt.

Kết luận

Nợ thuế, nợ phạt không vì không biết luật mà được xóa tự động;

Pháp luật cho phép trả dần, giảm hoặc miễn tiền phạt trong trường hợp khó khăn thực sự;

Quan trọng nhất là chủ động làm đơn, hợp tác với cơ quan thuế, không né tránh hay bỏ mặc.