Từ 1/1/2026: Có thể bị “truy” tài sản cá nhân nếu hộ kinh doanh không nộp phạt hành chính

Tóm tắt tình huống

Từ ngày 1/1/2026, Nghị định 296/2025/NĐ-CP chính thức có hiệu lực, thay thế Nghị định 166/2013/NĐ-CP về cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính. Điểm đáng chú ý là quy định mới cho phép cưỡng chế tài sản cá nhân của thành viên hộ kinh doanh trong trường hợp tài sản chung không đủ để thi hành quyết định xử phạt. Đây được xem là thay đổi lớn, tác động trực tiếp đến hàng triệu hộ kinh doanh trên cả nước.

1. Hộ kinh doanh có thể bị “truy” tài sản cá nhân để nộp phạt

Theo Nghị định 296/2025/NĐ-CP, nếu hộ kinh doanh vi phạm hành chính nhưng không đủ tài sản chung để nộp phạt, cơ quan có thẩm quyền được phép:

Khấu trừ tiền trong tài khoản cá nhân của thành viên hộ kinh doanh;

Kê biên tài sản riêng của các thành viên để đảm bảo thi hành quyết định xử phạt.

Quy định này áp dụng cho hộ gia đình, hộ kinh doanh, tổ hợp tác, thay vì chỉ áp dụng chung chung như trước đây. Điều này nhằm ngăn chặn tình trạng lợi dụng mô hình hộ kinh doanh để tẩu tán tài sản, né tránh nghĩa vụ nộp phạt.

2. Khác gì so với quy định cũ?

Trước đây, theo Nghị định 166/2013, cơ quan chức năng phải thực hiện cưỡng chế theo trình tự cứng nhắc, từ khấu trừ tiền, phong tỏa tài khoản đến kê biên tài sản. Việc này khiến nhiều trường hợp kéo dài, thậm chí người vi phạm kịp tẩu tán tài sản.

Từ 2026, Nghị định 296 cho phép áp dụng đồng thời nhiều biện pháp cưỡng chế, không cần theo thứ tự cứng nhắc. Cơ quan chức năng có thể:

Khấu trừ tiền trong tài khoản ngân hàng;

Kê biên tài sản của hộ kinh doanh hoặc thành viên hộ;

Thu hồi tiền từ tài khoản cá nhân, kể cả tài khoản tại ngân hàng nước ngoài hoặc kho bạc nhà nước.

Điều này giúp tăng hiệu quả thi hành pháp luật, hạn chế tình trạng “chây ì” nộp phạt.

3. Hộ kinh doanh cần đặc biệt lưu ý điều gì?

Một điểm rất quan trọng là: hộ kinh doanh không có tư cách pháp nhân, nên trách nhiệm pháp lý gắn trực tiếp với cá nhân đứng tên hộ và các thành viên có liên quan.

Theo quy định mới:

Nếu tài sản chung của hộ không đủ nộp phạt, cơ quan chức năng có quyền truy thu tài sản riêng của từng thành viên.

Trường hợp hộ kinh doanh do một cá nhân đứng tên, toàn bộ tài sản của người đó có thể bị xem xét để thi hành quyết định xử phạt.

Việc cố tình che giấu, tẩu tán tài sản có thể bị coi là hành vi cản trở thi hành pháp luật và xử lý nghiêm hơn.

4. Siết chặt quản lý để hạn chế trốn tránh nghĩa vụ

Nghị định 296/2025 cũng bổ sung cơ chế buộc các tổ chức, cá nhân có liên quan (ngân hàng, kho bạc, tổ chức tín dụng…) phải cung cấp thông tin tài khoản trong thời hạn nhất định. Việc chậm trễ cung cấp thông tin có thể bị xử lý theo quy định.

Quy định này giúp cơ quan chức năng nhanh chóng xác định tài sản, ngăn chặn việc tẩu tán hoặc chuyển dịch tài sản nhằm trốn tránh nghĩa vụ nộp phạt.

5. Lời khuyên cho hộ kinh doanh

Trong bối cảnh pháp luật ngày càng siết chặt:

Hộ kinh doanh cần tuân thủ nghiêm nghĩa vụ thuế, phí, xử phạt hành chính.

Nên quản lý minh bạch dòng tiền, tài sản chung – riêng rõ ràng.

Trường hợp gặp khó khăn tài chính, nên chủ động làm việc với cơ quan chức năng để được hướng dẫn thay vì cố tình né tránh.

Việc hiểu rõ và tuân thủ quy định không chỉ giúp tránh rủi ro pháp lý mà còn bảo vệ chính tài sản cá nhân và gia đình của người kinh doanh.