Trường hợp nào đâm xe gây tai nạn sẽ bị truy cứu tội Giết người?

Tai nạn giao thông là nỗi lo thường trực của nhiều tài xế, đặc biệt với những người lái xe tải, xe khách đường dài. Không ít trường hợp, sau một vụ va chạm nghiêm trọng gây chết người, tài xế bị khởi tố hình sự. Tuy nhiên, nhiều người vẫn băn khoăn: khi nào lái xe sẽ bị truy cứu tội Giết người, và khi nào chỉ bị xử lý về tội Vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ?

1. Tội Giết người – khi tài xế cố ý dùng xe làm công cụ tước đoạt mạng sống

Theo Điều 123 Bộ luật Hình sự 2015, tội Giết người áp dụng khi người phạm tội có ý chí chủ quan đặc biệt:

Cố tình điều khiển xe đâm thẳng vào người khác để trả thù, giải quyết mâu thuẫn.

Biết rõ hành vi có khả năng cao gây chết người nhưng vẫn thực hiện, chẳng hạn lao xe vào đám đông để “dằn mặt”.

Có động cơ đê hèn hoặc nhằm mục đích khác như cướp tài sản, che giấu tội phạm.

Trong những trường hợp này, chiếc xe không còn đơn thuần là phương tiện giao thông mà trở thành “hung khí nguy hiểm”. Người điều khiển có thể đối diện mức án từ 7 năm tù đến tử hình, tùy mức độ nghiêm trọng.

2. Tội Vi phạm quy định về tham gia giao thông – trường hợp phổ biến nhất

Phần lớn các vụ tai nạn giao thông chết người hiện nay được xử lý theo Điều 260 Bộ luật Hình sự 2015, với tội danh Vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ.
Điều kiện để cấu thành:

Người lái xe không có ý định giết người.

Có hành vi vi phạm quy tắc an toàn giao thông, ví dụ: chạy quá tốc độ, đi sai làn, vượt đèn đỏ, lái xe khi đã uống rượu bia, thiếu chú ý quan sát…

Hậu quả làm chết người, gây thương tích nặng hoặc thiệt hại nghiêm trọng về tài sản.

Khung hình phạt dao động từ cải tạo không giam giữ, 1 năm tù đến 15 năm tù, tùy theo số người tử vong và hậu quả thiệt hại.

3. Trường hợp không bị truy cứu trách nhiệm hình sự

Có nhiều vụ tai nạn giao thông mà tài xế không phải chịu trách nhiệm hình sự nếu chứng minh được:

Tai nạn xảy ra do lỗi hoàn toàn thuộc về người bị nạn (ví dụ: người đi bộ bất ngờ băng qua cao tốc, xe máy lấn làn bất ngờ).

Đây là sự kiện bất khả kháng hoặc tình huống không thể tránh khỏi dù tài xế đã tuân thủ đầy đủ quy định và áp dụng mọi biện pháp cần thiết để phòng ngừa.

Trong những tình huống này, tài xế có thể vẫn phải bồi thường dân sự cho gia đình nạn nhân, nhưng không bị khởi tố hình sự.

4. Bảng so sánh nhanh

5. Kết luận

Không phải mọi vụ tai nạn giao thông chết người đều bị xử lý về tội Giết người. Chỉ khi tài xế cố ý dùng phương tiện để tước đoạt tính mạng người khác, mới bị truy cứu ở tội danh này. Trong đa số trường hợp, hành vi sẽ bị xử lý ở tội Vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ.

Điều quan trọng là tài xế cần tuân thủ luật giao thông, giữ tỉnh táo, quan sát kỹ để hạn chế tối đa rủi ro, đồng thời biết rõ quyền lợi pháp lý của mình khi không may xảy ra tai nạn.