Quyền tác giả và quyền liên quan – Những điều doanh nghiệp và cá nhân sáng tạo cần nắm rõ
23/06/2025Trong hoạt động sáng tạo, quyền tác giả và quyền liên quan là hai khái niệm quan trọng, giúp bảo vệ thành quả lao động trí tuệ. Tuy nhiên, không ít người nhầm lẫn giữa hai loại quyền này, dẫn đến sai phạm hoặc bị xâm phạm mà không hay biết. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn phân biệt rõ và hiểu cách áp dụng đúng quy định pháp luật.
1. Quyền tác giả là gì?
Quyền tác giả là quyền của cá nhân, tổ chức đối với tác phẩm do mình sáng tạo ra hoặc sở hữu hợp pháp.
Đối tượng bảo hộ bao gồm:
Tác phẩm văn học, nghệ thuật, báo chí
Tác phẩm âm nhạc, điện ảnh, mỹ thuật
Tác phẩm kiến trúc, nhiếp ảnh
Chương trình máy tính, cơ sở dữ liệu…
Căn cứ theo Điều 14 Luật Sở hữu trí tuệ sửa đổi 2022
2. Quyền liên quan là gì?
Quyền liên quan là quyền của các tổ chức, cá nhân đối với sản phẩm liên quan đến tác phẩm, nhưng không trực tiếp sáng tạo ra tác phẩm.
Gồm 3 nhóm chính:
Quyền của người biểu diễn (ca sĩ, diễn viên, nhạc công…)
Quyền của nhà sản xuất bản ghi âm, ghi hình
Quyền của tổ chức phát sóng (đài truyền hình, đài phát thanh…)
3. So sánh quyền tác giả và quyền liên quan
| Tiêu chí | Quyền tác giả | Quyền liên quan |
| Chủ thể | Tác giả, đồng tác giả, tổ chức sở hữu tác phẩm | Người biểu diễn, nhà sản xuất, tổ chức phát sóng |
| Đối tượng bảo hộ | Tác phẩm gốc do con người sáng tạo | Diễn xuất, bản ghi âm, chương trình phát sóng… |
| Thời hạn bảo hộ | Tác phẩm cá nhân: suốt đời + 50 năm sau khi mất | 50 năm kể từ ngày phát hành (tuỳ loại quyền) |
| Cơ chế bảo hộ | Tự động bảo hộ từ thời điểm sáng tạo | Tự động bảo hộ nếu thể hiện công khai, phát hành |
4. Quyền nhân thân và quyền tài sản
Đối với quyền tác giả:
Quyền nhân thân: đặt tên tác phẩm, đứng tên, công bố tác phẩm, bảo vệ sự toàn vẹn.
Quyền tài sản: sao chép, biểu diễn, phân phối, truyền đạt… để thu lợi nhuận.
Đối với quyền liên quan:
Quyền tài sản chiếm vai trò chính, như cấp phép khai thác ghi âm, phát sóng, truyền phát, phân phối…
5. Cách bảo vệ quyền tác giả và quyền liên quan
Đăng ký tại Cục Bản quyền tác giả (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch).
Lưu giữ đầy đủ bản gốc, file thiết kế, video, văn bản, email trao đổi.. Sử dụng các biện pháp công nghệ bảo vệ nội dung khi công khai trên nền tảng số.
Kết luận
Việc hiểu rõ sự khác biệt giữa quyền tác giả và quyền liên quan là nền tảng quan trọng giúp cá nhân và doanh nghiệp sáng tạo bảo vệ tài sản trí tuệ của mình một cách hợp pháp và hiệu quả.
Cần tư vấn đăng ký quyền tác giả hoặc xử lý vi phạm quyền liên quan?
📞 Hotline: 0943.612.538
📧 Email: khaitanghong@gmail.com
